EBRU ÜNVER KARAER İLE DİYALOGTAYIZ

Aydınlatma Tasarımı konusunda, sektörün farklı disiplinlerinden konuklarımızla gerçekleştirdiğimiz “Diyalog” röportajlarımızda bu ay, İLTAY Mimarlık ortaklarından ve uzun yıllardan beri ÇEDBİK çalışmalarına gönüllü olarak destek veren Yüksek Mimar Ebru Ünver Karaer’i ağırlıyoruz. 

 

İLTAY Mimarlık çatısı altında geçirdiği 15 yıllık dönemde, Y. Mimar Lütfi Ünver ile birlikte; çeşitli yönetim binası, fabrika, konut, ofis, otel vb.  projelerine ikinci nesil olarak katkı koyan ve özellikle sürdürülebilir mimarlık, yeşil binalar alanında çalışmalarını yürüten Ebru Ünver Karaer ile aydınlatma tasarımı üzerine konuştuk.

1. Hayatınızda, işinizde ya da evinizde ışık, yaşam tarzınızı nasıl etkiler?

Konuyu öncelikle teknik açıdan ifade etmek gerekirse, görsel algılamanın koşulu, yani olmazsa olmazı olan ışık, yalnız benim için değil, tüm mekan kullanıcıları için varoluşumuzdan bu yana bizimle ve yaşamımızda çok önemli bir yere sahiptir. 

İnsanı zihinsel, fiziksel ve psikolojik açıdan etkileyerek mutlu-mutsuz, iyimser-karamsar gibi değişik duygular yaşamasına,  iş hayatında verimli-verimsiz, başarılı-başarısız olma vb. olumluluk ya da olumsuzluklara yol açmaktadır ışık. 

Işık ile çok farklı aydınlıklar oluşturarak mekana değişik görünümler kazandırmak ve böylece kullanıcıda farklı izlenimler yaratmak olanaklıdır.   Bu nedenle, ben de belki çok klişe olacak ama onsuz yaşayamayacağımız için ışık hayattır, hayatın ta kendisidir diyorum.

Ev veya ofis tüm ortamlarda, doğal ışık/günışığı ve yapay ışık/lamba ışığının karışımının bir arada kullanımını da beğeniyorum. Doğal ve yapay aydınlatma karışımının doğru bir şekilde kullanımının elektrik enerjisi tüketiminin azaltılması açısından olumlu sonuçlar verdiği, yani enerjinin verimli kullanımına katkı sağladığı bir gerçektir.
 

2. Aydınlatma Tasarımı projenizde/yatırımınızda aşağıdakilerden hangisidir?  Neden?

• Bilim

• Teknik

• Sanat

Aydınlatma alanı interdisipliner bir özelliğe sahiptir. Bu nedenle de değişik meslek gruplarının çalışmasının bir bütünü olarak düşünülmelidir. Örneğin, mimar, doktor, elektrik-elektronik-mekanik vb. mühendisi, tasarımcı-estetik-sanat uzmanı. Dolayısıyla, aydınlatma tasarımlarımızda aydınlatma tekniğinin gereği olan insan, ışık kaynağı ve malzemelerle ilgili bilimsel verileri kullanmaktayız. Tabii ki bu veriler, sanatsal ve estetik açılardan değerlendirilmekte ve tasarımlarımızı biçimlendirilmektedir. Kısaca, bilim, sanat ve teknik birbirinden ayrılmaz üçlü diyebiliriz, her projemizde söz konusu üçlü gereken önemi vermeye çalışıyoruz.
 

3. Mimari aydınlatma tasarımı sizce projeye bir değer katabilir mi?

Mimari aydınlatma projesi, genelde kapalı mekanların doğal ışık kaynakları ya da yapay ışık kaynakları ya da her ikisinin kullanarak ışık mimarisinin, ışık tasarımının kurgulanması olarak anlatılabilir. Burada hedefler, kullanıcının eylemlerine uygun görsel açıdan konforlu ortamlar yaratmak olduğu kadar mekanın mimari özelliklerinin, detaylarının da görülebilmesini sağlamaktır. Aydınlatma projesi çalışmalarımıza, mimari tasarım aşamasında başlamaya özen gösteriyoruz. Mekanda hangi işlevler yapılıyor, kullanıcıların konumları nedir, ilgili standartlarda sağlanması gereken aydınlatma değerleri nelerdir gibi sorularla işe başlıyoruz. Kimin nerede, nasıl bir aydınlığa ihtiyacı vardır sorularının yanıtladıktan sonrada alternatif aydınlatma tasarımları gerçekleştiriliyor. Bu konuda, aydınlatma tasarımcılarından da destek alabiliyoruz. Seçenekler, görsel konfor, mimarinin vurgulanması yanı sıra ilk yatırım, kullanım giderleri, sürdürülebilirlik ve enerji tüketimi açılarından değerlendirildikten sonra birine karar verilerek aydınlatma projesi oluşturuluyor. Yani az önce söylediğim gibi, bilim, teknik ve sanatı birleştirmeye çalışıyoruz. Süreci bu düzende yönetemediğimizde, hem yapılan aydınlatma, mimari projemize değer katamıyor, hem de işverenler ve kullanıcılar mutlu olmuyorlar.  Yani, evet mimari aydınlatma tasarımı projeye büyük değer katmaktadır.
 

4. Aydınlatma tasarımcısıyla çalışmış olduğunuz sürecin size mimar/yatırımcı/yönetici olarak ne kattığını düşünüyorsunuz?

Aydınlatma tasarımı konusunda uzmanlaşmış profesyoneller ile çalışılmasının mekanın işlevi, kullanıcı özellikleri ve eylemleri, mimariyi vurgulama, sürdürülebilirlik, enerji verimliliği vb. konularda daha hızlı sonuca götüreceği, doğru ve etkin bir ışık mimarisinin kurulmasını sağlayacağı çok açıktır. Biz mimarlara, lisans eğitimi sırasında aydınlatma konusunda belli bir bilgi aktarılmaktadır. Ancak, aydınlatma konusunda yüksek lisans ya da doktora yapıldığı durumlarda bilgi dağarcığının artacağı, uygulama yaptıkça da deneyim kazanılacağı bilinmektedir. Bu nedenle de, aydınlatma konusunda eğitim almış kişilerle, aydınlatma ofisleriyle çalışarak bilimsel, sanatsal ve teknik açıdan daha yetkin projeler ortaya çıkarmanın mümkün olduğunu düşünüyorum.